Мæ дæндæгты къæс-къæс æм цæуы. Мæ туджы рохтыл ныххæцыдтæн. (Хъодзаты Æ. Ныббар мын, Дзерассæ.)
Адæмæн фырмæстæй сæ дæндæгтæ къæс-къæс кодтой, фæлæ цы сæ бон уыд. (Ф. 1991. 6-7.)
Фразеологический словарь иронского диалекта. - Цхинвал:, Полиграфическое производственное объединение РЮО, 2-е дополненное издание. . Составил Дзабиты З. Т., Редактор издания Дзиццойты Ю. А..
ДÆНДÆГТЫ ХИД КАЛЫН — тж. ДÆНДÆГТЫ ХИД ЦÆУЫН Мæсты кæнын. Иметь зуб; скрежет зубовный. Уæд бамбæрстой, Гауйы хъуыддæгтæ кæй сты, уый æмæ дзы чи тæрсгæ фæкодта, кæмæн та дзы фырмæстæй йæ дæндæгты хид акалд. (Ф.1990, 11.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ÆВЗÆР ФÆНДАГЫЛ НЫЛЛÆУЫН — Цардæн зиан чи хæссы, ахæм митыл, хъуыддæгтыл ныххæцын. Цардæй иппæрд хъуыддæгты фæдыл цæуын (давын, хыл кæнын, æ.æ.ах.) Встать на плохой путь. Никъала та, мæ хуртæ, æвæццæгæн, æвзæр фæндагыл æрлæууыд... æмæ йæ мады дæр... æмæ хорз адæмы дæр нал… … Фразеологический словарь иронского диалекта
БÆСТЫ НÆ ЦÆУЫН — Искæй лæггад, уæздан ахастæн нæ аргъ кæнын, хорздзинад не мбарын. «Дæ зæрдæ дын зонынц... æмæ сын хырхыс! Бæсты дæр сын куы цæуид!» – йæ маст нал урæдта Кæлимæт. (Гаглойты В. Гæлæбу.) Бæсты дын ницы цæуы, хъахъхъæнын дæ, æндæра дæм сæ дæндæгты… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЗЫНДЖЫ СÆРТЫ ЦÆУЫН — Зынæвзарæнтæ баййафын, хи удыл нæ ауæрдгæйæ, исты тæссаг хъуыддæгты сæруæлдай тох фæкæнын. Идти в огонь … Фразеологический словарь иронского диалекта
КЪÆХТЫ БЫН ФÆУЫН — Искæй дæлбариуæг бахауын. Стæм æмæ уыдзыстæм æмзонд, æмархайд, иумæ кусдзыстæм, цæмæй не знæгты къæхты бын ма фæуæм. (Х. 1993, 18.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
СÆР СХЪИЛ КÆНЫНЫ БОН НÆ УЫН — Бынтон æнæвдæлон, æдзух исты куысты уæвын. Цæрынц фæлæ... Фыдæнхъæл фæци. Йæ рæсугъд усы мещанон мондæгты бафсадыны охыл æй фыссæн фынгæй йæ сæр схъил кæныны бон дæр никуы фæци. (Гаглойты В. Гæлæбу.) Куы йæ зоныс, Асæбе, мæн мæ куыстæй мæ сæр… … Фразеологический словарь иронского диалекта
УАСТЫРДЖИ — Ирон мифологийы нæлгоймæгтыл (сылгоймæгтæ йын йæ ном дзургæ дæр нæ кæнынц, хонынц æй ЛÆГТЫ ДЗУАР) æмæ бæлццæттыл армдарæг зæд. Стыр Хуыцауы фæстæ Уастырджи ирон динон дунеæмбарынады ахсы дыккаг бынат. Цæры уæларвы. Уымæн, æрмæстдæр уымæн ис бар… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
НАРТÆ — Нарты кадджыты сæйраг архайджытæ, хъæбатыр, зондджын, зонынджын æмæ æгъдауджын адæмы хатт. Ирон адæм сæ хонынц сæ таурæгъон фыдæлтæ. Хуыцау сæ сфæлдыста уæйгуыты фæстæ. Иу кадæг нын Нарты равзæрды тыххæй афтæ дзуры: – Хуыцау дунейы куы сфæлдыста … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Хистæры ракуывд цины фынгыл — см. Хистæры ракуывд цины фынгыл – перевод – О Стыр Хуыцау! Æмбал кæмæн нæй, Цытджын Иунæг Хуыцау, табу Дæхицæн! – Оммен, Хуыцау! – Мæнæ а хæдзары бинонты кувинæгтæ Дын æхцон фæуæнт! – Оммен, Хуыцау! – Æппæт дуне рафæлдисæг Дæ, æмæ нæ Дæ хорзæх… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
